Op BCT in Zundert is alles groen: energie, water, duurzame innovaties en biodiversiteit
 
Business Centre Treeport (BCT) is een groen bedrijventerrein in ontwikkeling, in het hart van de Zundertse boomteeltregio. Het business centre heeft een gunstige, centrale ligging voor de gehele Europese groene sector. Duurzaamheid en groen zijn leidend voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein.
 
BCT wordt omringd door de Zundertse boomkwekerijen. De uit boomkwekers en ketenpartners bestaande Coöperatieve vereniging Treeport bestaande is de enige aandeelhouder van de BCT-ontwikkeling, waardoor het een bedrijvencentrum voor en door de sector is. Bezoekers zullen te zijner tijd direct bij aankomst zien hoe groen het bedrijventerrein is. Bepalend voor die uitstraling is een groene structuur met diverse laanbomen langs de hoofdas, ecologische verbindingszones en een bosaanplant met eigen zaadgaard. Toch is dit niet het enige wat er groen is aan BCT. Duurzame ambities vormen de basis voor een toekomstbestendig handelscentrum.
 
Business Centre Treeport is geen doorsnee bedrijventerrein. Waaraan merk je dat?
Het doel van BCT is om een bedrijvencentrum te zijn door en voor de boomteeltsector. Alle bedrijvigheid moet daarom binding hebben met de sector, als dienstverlener of toeleverancier, of moet op een andere manier toegevoegde waarde hebben. Daarom is op het bestemmingsplan een thematisch (groen)filter toegepast. Dat betekent dat bedrijven die zich willen vestigen middels hun business case duidelijk maken wat de link met de sector is en wat zij toevoegen. Een Commissie van Vestiging, bestaande uit vertegenwoordigers van Treeport en gemeente Zunder, beoordeelt de business cases aan de hand van een beslisboom en kan waar nodig selecteren op basis van die toegevoegde waarde. 


 
Business Centre Treeport in cijfers
BCT omvat in totaal 62 hectare, waarvan 10 in Vlaanderen en 52 in Nederland. Op 90% van alle bedrijfsdaken en op meerdere waterbassins komen zonnepanelen, in totaal circa 25 hectare. Verder staan er op BCT 3 windmolens, waarvan 2 in eigendom. Er is 12 hectare aan groen geprojecteerd en er is op het terrein capaciteit om 66 mm regen te infiltreren en op te vangen voor later gebruik. 
 
Het bedrijventerrein heeft allerlei duurzame ambities. Hoe worden die concreet?
BCT is in alle opzichten groen. Groen in de zin van een groene inrichting, gericht op biodiversiteit en leefbaarheid en bovendien met een directe functie voor de boomteelt. En ook groen in de zin van hernieuwbare energie door middel van een groot oppervlak aan zonnepanelen en eigen windmolens. Ook op het gebied van water is het terrein zeer duurzaam ingericht, waardoor een overschot aan water op eigen terrein wordt gebufferd en later beschikbaar gemaakt als er watertekorten zijn. Daarnaast zijn veel bedrijven die zich in op BCT vestigen duurzame pioniers of zijn duurzaam in hun proces, bijvoorbeeld door recycling of gebruik van hernieuwbare bronnen.
 
‘Groen’ moet je dus zowel letterlijk als figuurlijk zien. Hoe groen wordt het terrein letterlijk?
Van de 52 hectare op het Nederlandse deel van het bedrijventerrein is 12 hectare bestemd als groen. Dat is een veel groter aandeel dan je gewoonlijk ziet op bedrijventerreinen. Dit doen we met het oog op biodiversiteit en leefbaarheid, zodat BCT een groene en aangename plek wordt om te werken en te bezoeken en die ook een impuls geeft aan de biodiversiteit. Verder zal het groen een verkoelend effect hebben op de omgeving. Langs de grens en aan de noordkant maken we gebruik van de natuurlijke ecologische verbindingszone. Noordoostelijk op het terrein is een grotere boslocatie, waar nu al tweeduizend bomen zijn aangeplant. Dit wordt een zaadgaard die gaat bijdragen aan de bebossingsplannen. Van de bomen die een jaar geleden zijn aangeplant, hopen we over ongeveer vijf jaar voor het eerst te oogsten.

Biodiversiteit
De werkgroep Agrobiodiversiteit vanuit de Coöperatieve vereniging Treeport deelt haar kennis en expertise om tot de best mogelijke groeninpassing van het bedrijventerrein te komen. Zo adviseert deze werkgroep over de groeninrichtingen die verankerd zijn in het bestemmingsplan. Biodiversiteit is hét trefwoord bij de aanleg van het groen- en natuurgebied waarvoor 12 hectare van het BCT-terrein is gereserveerd. Het gebied kent onder meer wadi’s, bomen, wandel- en fietspaden, vaste planten en bloemen- en kruidenmengsels. Ook is er ruimte voor een bufferstrook om nitraat uitspoeling te voorkomen richting de watergangen die de plangrens vormen van het bedrijventerrein. 
 


Wadi
Bijzonder is de aanleg van een wadi van maar liefst twee hectare groot. Dat gebied heeft de uitstraling van een park en bij de inrichting daarvan is de nadruk gelegd op biodiversiteit en leefbaarheid. Zo wordt er voor kinderen een heus blote voetenpad gecreëerd en kan er worden gepicknickt. De perfecte plek dus om in een natuurrijke setting een wandeling of fietstocht te maken. Hiernaast spelen praktische zaken een rol. Het bedrijventerrein moet immers ook optimaal kunnen functioneren. Dat betekent dat er rekening moet worden gehouden met bijvoorbeeld bewegingen van voetgangers, fietsers en vrachtverkeer.
 


Bredere reikwijdte
Er is gekozen om de groeninrichting van het BCT meteen te benutten als een etalage en visitekaartje voor de sector, waarbij de schoonheid van gecombineerde disciplines als bomen, heesters, grassen en vaste planten tot uiting moet komen. Tegelijkertijd moet de groeninrichting ervoor zorgen dat de boomteeltsector met een bredere blik gaat kijken naar de gehele sector en niet alleen oog heeft voor het eigen product. Drie clusters - bomen, struiken en bloemen - moeten bij de inrichting in elkaar overvloeien, wat uiteindelijk moet resulteren in een voor insecten vruchtbaar leef- en woongebied. Dat vele groen wordt straks zichtbaar op de gehele hoofdas van het BCT. Ook het buitenterrein van kennis- en onderzoekscentrum ROOTZ wordt volledig aangekleed met functioneel groen.
 
Water is in Nederland steeds vaker een probleem, denk bijvoorbeeld aan de onttrekkingsverboden van afgelopen zomer. Hoe is de waterhuishouding ingericht?

Op het hele terrein is nagedacht over een multifunctionele inrichting, waarbij we niet alleen denken aan een locatie waar je een bedrijf kunt vestigen. Elke locatie kan meerdere functies vervullen die ook ecologisch of economisch iets toevoegen. Vanuit die multifunctionele gedachte is ook het waterplan ontworpen. Een belangrijk aspect is het voorkomen van wateroverlast en het vasthouden van water voor later gebruik. Al het water van gebouwen en verharde (parkeer)terreinen wordt opgevangen in waterbassins of geïnfiltreerd in de bodem. We hebben gekozen voor een infiltratievolume dat 10% hoger ligt dan wat nodig is volgens de Keur (verordening van Waterschap Brabantse Delta). De hoeveelheid water die opgevangen en gebufferd kan worden komt neer op zeshonderd kuub per hectare. Het water wordt opgevangen en bewaard op het terrein, en niet weggevoerd via de naastgelegen Hazeldonkse Beek of de Leijloop. Ook is goed gekeken naar de diepte van waterfiltratie, zodat er altijd contact is met het grondwater. BCT zal daardoor ook in een hete zomer niet verdrogen en er is altijd water beschikbaar, dat ook ingezet zal kunnen worden voor boomtelers in de omgeving.
 
Welke ambities heeft BCT op het gebied van hernieuwbare energie?
Een van de vestigingseisen is dat alle daken beschikbaar blijven voor BCT, want we leggen 90% van alle daken vol met zonnepanelen. Het totale oppervlak zal daardoor neerkomen op ongeveer 25 hectare. Samen met de windmolens levert dit 43 megawatt per jaar aan stroom op. Ter vergelijking: het koelhuis dat nu al op het terrein is gevestigd, heeft daarvan maar 1,7 megaWatt nodig, terwijl dat een erg energie-intensieve activiteit is. Een ander rekenvoorbeeld: BCT kan met de zelfstandige opwekcapaciteit voorzien in 40% van de energiebehoefte van de gehele gemeente Zundert.
 
Er drijven zonnepanelen op water, wat is daar de achtergrond van?
In de groene structuur zijn ook een aantal flinke waterbassins opgenomen die natuurlijk bijdragen aan wateropslag en verkoeling. Maar daarop liggen ook drijvende zonnepanelen. Die leveren duurzame energie, maar zijn bovendien onderdeel van een pilot. De drijvers hiervoor zijn buizen die zijn gemaakt van gerecycled plastic uit de boomteeltsector. Dit systeem kan ook breder worden toegepast, zodat die afvalstroom uit de sector wordt hergebruikt en bovendien bijdraagt aan de duurzame transitie. Daarbij maken we voor deze zonnepanelen gebruik van cable pooling om de opgewerkt energie in te voeden op de aansluiting van onze windturbines. Dit om het energienet te ontlasten en netcongestie te voorkomen.
 
Wind- en zonne-energie zijn mooi, maar ook als er weinig stroom wordt opgewekt is er vaak vraag. Is daarover nagedacht?
Er is een partij gevestigd op het business centre die innovatief bezig is met opslag van energie. Zij ontwikkelen een groot accusysteem dat wordt opgebouwd uit de nog goed werkende cellen van fietsaccu’s. Er worden namelijk heel veel van die accu’s vervangen omdat ze het niet meer goed doen, terwijl veel cellen eigenlijk nog goed zijn. Het zou jammer zijn die cellen niet te benutten. In een zeecontainer past een accusysteem waarop 1 megawatt kan worden opgeslagen. Dit systeem is natuurlijk nog in ontwikkeling. Daarmee komen we op een wens die wij voor de toekomst hebben, en dat is om energie terug te kunnen leveren aan de boomteeltregio Zundert. Zelf opgewekte stroom kun je momenteel direct benutten, opslaan of terugleveren aan het net. Als we daarnaast stroom aan klanten kunnen leveren, zijn we nog beter in staat om waarde toe te voegen voor de sector.
 
Het grootste deel van het BCT-terrein ligt in Nederland, maar er ligt ook een deel over de grens. Wat gebeurt daarmee?
Tien hectare van BCT ligt inderdaad aan de andere kant van de grens, in België. Het is een voormalige douanezone waar drie jaar geleden de laatste douaniers zijn vertrokken. Dit gedeelte heeft twee functies. In de eerste plaats als Energy Hub voor alternatieve brandstoffen en in de tweede plaats als onderdeel van het kenniscentrum, dat daarmee letterlijk grensoverschrijdend is. Een belangrijk speerpunt is om ook mobiliteit te vergroenen. Vanuit Zundert is er veel export, grotendeels naar Europese bestemmingen en dat betekent ook veel transport. De Energy Hub is een tankstation voor alternatieve brandstoffen. Aan de ene kant waterstof dat gemaakt wordt met behulp van groene stroom, en daarnaast wordt biogas geproduceerd voor bio-LNG. Deze functies liggen over de grens omdat de accijnzen daar gunstiger zijn. Naast het gebruik van alternatieve brandstoffen zien we dat steeds meer kleinere vrachtwagens geëlektrificeerd worden.

ROOTZ - kennis- en innovatiecentrum voor de boomteeltsector 

Een van de belangrijkste onderdelen die op het BCT is gerealiseerd is het kenniscentrum. Het BCT is het hart van de Europese boomteeltsector en dit kenniscentrum is het hart van het bedrijventerrein. Het is ingepland in een hartvormig park met een rand van bomen en wordt innovatief, circulair en duurzaam. 

ROOTZ is circulair en grotendeels een biobased multifunctionele accommodatie (MFA), met daarin ruimte voor diverse gebruikers waar ontmoeten en kennisdelen centraal staan. Dankzij de modulaire structuur is het mogelijk om verschillende indelingen te realiseren. ROOTZ is geschikt om sectorgerelateerde activiteiten en onderzoeken te faciliteren. Hieronder valt plantonderzoek, vertical farming, onderzoek naar inhoudsstoffen, robotisering, energie, biobased bouwen, bodem- en wateranalyses en nog veel meer.

ROOTZ werkt samen met een  aantal onderwijsinstellingen. Het gaat hierbij o.a. om: AERES, AVANS, Curio, HAS Green Academy en Yuverta.